jueves, 5 de diciembre de 2013

ROMANAE QVAESTIONES III (MMXIII-MMXIV)

Cun pouco de retraso (pido desculpas), pero aquí está de novo, como cada mes, a oportunidade de aumentar 0,33 puntos á nota final do trimestre. Cómpre mencionar a Nerea, Gemma e Sabela (1º BAC), e tamén a Patricia, Clara e Leticia (2º BAC), que o mes pasado respostaron correctamente ás preguntas que deixamos aquí.

Ben, pois estas son as correspondentes a este mes de decembro (bulide, que faltan poucos días):


I. Hai 2.231 anos, o 1 de decembro, un xeneral estranxeiro, que había pouco puxera os pés en Italia atravesando os Pirineos e os Alpes, derrotaba ós romanos na primeira de varias batallas nas que poñería a Roma ó borde do colapso, aínda que finalmente, anos despois, perdería a guerra. De que xenio militar estamos falando e a que batalla aludimos?





II. Cada primeiro de decembro os romanos celebraban unha festa relixiosa na honra da filla primoxénita (a pesar de que a romana era unha sociedade na que o poder masculino era omnímodo). A deusa honrada nesta ocasión era moi venerada por todos os romanos, e mesmo Xulio César tiña sona de serlle moi devoto. De que festa se trata?





III. O día 3 de decembro, 156 anos despois da batalla mencionada na primeira quaestio, estouraba en Roma un escándalo relixioso: un home participara, disfrazado de muller, nuns ritos relixiosos reservados exclusivamente a mulleres. Os rumores dicían que o fixera en colaboración coa esposa dun importante político da cidade, coa que se sospeitaba que mantiña unha relación adúltera. De que celebración relixiosa falamos, e como se chamaban o seus dous profanadores (home e muller), ademais do esposo supostamente traizoado?

lunes, 4 de noviembre de 2013

ROMANAE QVAESTIONES II (MMXIII-MMXIV)

Rematou o mes de outubro, o primeiro no que ofreciamos a oportunidade de aumentar ata nun punto a nota final do trimestre. Só Gemma, Nerea e Sabela (1º BAC) aproveitaron a ocasión. A miña noraboa para elas; e para elas, e tamén para todos os demais alumnos de Latín do IES Fontexería, en calquera dos seus niveis, van as quaestiones de novembro:

I. O primeiro día de novembro de hai 2.095 anos, ás mesmas portas de Roma, librouse unha batalla na que un xeneral romano deu fin a un enfrontamento civil que levaba máis de 10 anos, en diferentes momentos, causando moitas mortes. Como resultado, este xeneral asumíu un enorme poder que lle permitíu asasinar a moitos opoñentes e cambiar algunhas estructuras do goberno romano para garantir a supremacía das clases máis altas. Quen foi este político e militar romano, e con que nome coñecemos a batalla?

II. Hai 1.974 anos, o 3 de novembro, nacía en Hispania un rapaz, sobriño dun importante filósofo romano (que mesmo sería tutor dun futuro Emperador), e que se convertiría nun sobranceiro poeta, e do que conservamos un poema épico baseado en feitos reais do derradeiro século da República romana (e non en relatos mitolóxicos, como era costume). Como se chamaba este poeta, quen era seu tío, e como se titula o poema?



III. Cada 4 de novembro principiaban en Roma unhas festas, instituídas no ano 220 a.C. por un censor que mandou construír o circo no que se celebrarían (e que leva o seu nome). Estaban dedicados a un deus moi importante, constaban de nove días de espectáculos teatrais, e 3 de espectáculos de carreiras de carros. Como se chamaban o fundador dos xogos (e, polo tanto, o circo no que tiñan lugar), o deus a que estaban consagrados, e os xogos mesmos?

martes, 1 de octubre de 2013

ROMANAE QVAESTIONES I (MMXIII-MMXIV)

Como cada curso, a partir do mes de outubro, os matriculados na materia de Latín do IES Fontexería (en 4º ESO, e tamén en 1º e 2º BAC) teñen a oportunidade de aumentar ata nun punto a nota final de cada trimestre.

Para iso deberán averiguar as respostas ás Romanae Quaestiones que se publicarán neste blog nos primeiros días de cada mes. Velaquí as de outubro:




I. O día primeiro deste mes, hai 2.099 anos, nacía na vila de Amiterno o que está considerado como primeiro historiador importante da literatura latina, autor dunha obra sobre unha famosa conspiración para dar un golpe de Estado, que tivo lugar cando el tiña 23 anos. A que autor e a que conxura estamos a aludir?





II. 294 anos despois do nacemento do persoeiro anterior, viña tamén ó mundo o 1 de outubro un rapaz que chegaría a ser Emperador ós seus escasos 13 anos. Esa condición veulle debido a que foi adoptado por un curmán seu, que ocupou o trono antes que el. Pedimos o nome dos dous curmáns.



 
III. E tamén o primeiro día deste mes, pero durante todos os anos, celebrábase en Roma unha festa na honra de certa deusa. Nela uns sacerdotes acudían nun carro ó templo desta divinidade, e ofrecíanlle un sacrificio, mantendo a man dereita envolta nun pano branco. De que divinidade se trata e que sacerdotes levaban a cabo a ofrenda?

lunes, 30 de septiembre de 2013

Novum initium (MMXIII-MMXIV)

Co principio do Curso 2013-14, aquí estamos de novo.

E non nos podemos queixar, logo dun verán reparador e enriquecedor en novas experiencias.

Unha delas foi descubrir este libro de Adrian Goldsworthy, un autor que ten publicado moito nestes últimos anos, e mesmo se teñen traducido algunhas das súas obras ó castelán. En concreto, esta leva un título moi cinematográfico, e ademais responde a unha cuestión moi debatida polos especialistas en Historia Antiga: como e por que desapareceu o Imperio Romano de Occidente.

Pasando revista ás diferentes hipóteses ó respecto, Goldsworthy resulta ameno e bastante claro  na exposición da súa idea (aínda que nalgúns momentos do s. III d.C. é imposible facer sinxela a complexa sucesión de Emperadores e/ou usurpadores do trono imperial): o Imperio caeu por un cúmulo de factores internos e externos. Non parece moito dicir, mais nos últimos anos tense aberto camiño a tese de que a desaparición do Imperio Romano de Occidente non foi sentida como tal na época, e que as estructuras de poder seguiron a funcionar case como se tal cousa. Fronte a isto, o autor do libro defende que Roma caeu, e caeu notoriamente, dando paso á primeira configuración da Europa Medieval.

Ó meu parecer, o máis interesante do libro reside na importancia que Goldsworthy atribúe ó papel dos bárbaros e do exército romano: nin aqueles nin este foron demasiado numerosos, co que a tradicional imaxe de hordas xermánicas desbordando a un inmenso exército romano non é a máis correcta. Nesta obra deféndese que as tribus bárbaras perderon o respeto que tiveran moitos séculos a un Imperio que xa non era quen de gobernarse a si mesmo; respeto que non perderon ata o punto de sustituir a cultura romana pola súa: por algo seguimos a ser, en boa medida, romanos.

viernes, 21 de junio de 2013

Carmen Declinativum ab alumnis Primis Cursus Baccalaureatus (2012-13)

Un ano máis, varios alumnos, neste caso de 1º BAC, accederon a gravar a súa propia versión do Carmen Declinativum, seguido do Rock Pronominal.

Aquí o deixo, engadindo o meu fondo agradecemento polo interese e boa disposición cara a materia durante este curso.


GRATIAS MAXIMAS VOBIS AGO!


miércoles, 5 de junio de 2013

ROMANAE QVAESTIONES IX (MMXII-MMXIII)

Chegou xuño, e da man deste mes chega tamén a derradeira oportunidade do curso para sumar ata 1 punto á nota final do trimestre (só para 4º ESO e 1º BAC, pois a xente de 2º BAC xa rematou as clases). Para iso, de novo, haberá que respostar correctamente a estas preguntas:




I. Cada primeiro día deste mes, en Roma celebrábanse unhas festas relixiosas que consistían en ofrecer un sacrificio a certa deusa: cociñar paa ela un puré de fabas e touciño. De que deusa se trata e con que nome eran coñecidas estas festas?








II. O 8 de xuño de hai 2.228 anos consagráronse en Roma dous templos a dúas divinidades. O obxectivo era obter de novo o favor dos deuses, dous anos despois dunha derrota dos exércitos romanos fronte a un perigosísimo inimigo, ás beiras dun lago. A que deuses se dedicaron os dous templos e quen era o devandito inimigo?









III. 8 anos despois do relatado na pregunta anterior, o 23 de xuño, morreu nunha batalla o irmán do perigosísimo inimigo mencionado na Quaestio II. Como se chamaban os irmáns e a que batalla nos estamos a referir?

jueves, 16 de mayo de 2013

Attendite, alumni Primi Cursus Baccalaureatus!

Hae sunt qualificationes examinis a vobis perfecti!


miércoles, 15 de mayo de 2013

Attendite, alumni Secundi Cursus Baccalaureatus!

Avete, dilecti alumni!

Hic sunt qualificationes examinis a vobis perfecti:


Mane loquebimur!

jueves, 2 de mayo de 2013

Un libro para disfrutar átomo a átomo

Nos tempos actuais, nos que vivimos mergullados en información e sometidos á influencia constante dos medios de comunicación, quizais sexa difícil para moita xente comprender que, hai séculos, un único libro puidese ser decisivo na historia das ideas.

Stephen Greenblatt, en El giro, fai comprender precisamente iso. Paga a pena ler un relato apaixoante sobre o redescubrimento do poema De rerum natura, de Tito Lucrecio Caro (s. I a.C.). Por que? Pois porque nesa obra se expresan ideas que forman parte do xeito de ver a vida de moitas persoas na actualidade, por moito que a maioría de nós fosemos educados no sistema de crenzas cristián católico: o concepto de que todo está composto de átomos e que a vida non é máis que unha agregación afortunada deles; a necesidade de nos centrar nesta vida, desconfiando dunha suposta existencia tras a morte; a alta probabilidade de que exista vida noutros mundos (e de que nós, os humanos, non somos o centro do Universo); ou o convencemento de que a divinidade non existe ou, de existir, non ten conta das accións humanas.

Todas estas ideas espalláronse por Europa e o mundo enteiro debido ó interese de Poggio Bracciolini, un humanista italiano que percorreu Europa dedicándose a sacar á luz moitas obras antigas soterradas nas bibliotecas dos mosteiros. A lectura de Lucrecio influíu decisivamente, por poñer un só exemplo, na visión vital de Karl Marx. Así que podemos dicir abertamente que, se Poggio non chega a resucitar a Lucrecio, a historio mundial tería sido diferente.

Polo tanto, un libro é quen de transformar o mundo de maneira, polo menos tan permanente, como unha explosión nuclear (por certo, baseada na manipulación dos átomos) ou a creación da rede internet (tamén imposible sen o descubrimento das partículas anticipadas por Lucrecio e os atomistas gregos).

Se podedes, non o perdades.


miércoles, 1 de mayo de 2013

ROMANE QVAESTIONES VIII (MMXII-MMXIII)

Este mes que principia hoxe supón a penúltima ocasión para sumar 0,33 puntos á nota final do trimestre (no caso dos alumnos de 2º BAC é a derradeira, polo que o valor será de 0,66 puntos). Cómpre felicitar a Nerea (4º ESO), e tamén a María José, Sheila, Nuria e Samanta (todas elas de 2º BAC), por ter respostado ás preguntas do mes de abril

Sen máis, estas son as Romanae Quaestiones do mes de maio:

I. Hai 2.024 anos, certo persoeiro, decisivo na Historia de Roma, inaugurou un edificio público na honra dun seu sobriño e xenro, que, anos atrás, fora designado por el mesmo como o seu herdeiro e sucesor político. Debido á súa prematura morte, esta construcción -parte del aínda en pé- serviría como lembranza do rapaz e do amor que seu tío e sogro sentira por el. De que dúas persoas e edificio estamos a falar?



II. Cada 17 de maio, e durante tres días (aínda que en anos alternos), os romanos celebraban unas festas relixiosas na honra de certa deusa relacionada cos labores agrarios. O primeiro día dirixían os ritos uns sacerdotes que, a primeira hora da mañá, e coas cabezas coroadas por espigas, unxían unha imaxe da deusa, para logo dirixirse a uns baños, nos que permanecían ata o mediodía; logo voltaban, lavaban as mans e celebraban un banquete. O segundcantaban unha canción e executaban unha danza. Que deusa era obxecto de homenaxe, con que nome se coñece o colexio de sacerdotes e como se chamaba a danza?
o día, os mesmos sacerdotes sacrificaban dous leitóns e unha vaca; finalmente,



III. O 28 de maio, 42 anos antes da inauguración do edificio mencionado na primeira quaestio, morría en combate un xeneral romano que estaba a intentar un enorme territorio situado máis aló da fronteira oriental do territorio romano naquela época. Ese xeneral obtivera moito prestixio case 20 anos atrás, ó rematar cunha sublevación de escravos na península italiana. A que xeneral nos referimos, que territorio quixo conquistar e quen fora o líder da revolta de escravos?

lunes, 1 de abril de 2013

ROMANAE QVAESTIONES VII (MMXII-MMXIII)

Uns días para coller folgos, e xa está aquí o inicio do terceiro trimestre, que adoita ser o decisivo para moitas cuestións académicas.

Neste blog continuamos coa nosa proposta mensual para sumar ata un punto máis na nota final do trimestre. Para iso hai que respostar correctamente ás preguntas que veredes a continuación. A ver se tedes o mesmo éxito que Nerea, Gemma, Sabela (4º ESO), e María, Nuria e Samantha (2º BAC): elas foron quen de atopar as contestacións ás cuestións do mes pasado.




I. O día 4 de abril de hai 2.069 anos, un famoso orador romano pronunciaba un discurso na defensa de certo individuo, acusado de envenenar a unha muller, moi coñecida na Roma do seu tempo (e máis aló) por ser, case con toda seguridade, a musa de certo poeta (e poetisa ela tamén) romano moi apaixoado. Quen eran o orador, o acusado, a muller e o poeta?






II. Dez anos despois do feito a que fai referencia a pregunta anterior, remataba nunha vila africana unha guerra civil entre romanos que trouxo como consecuencia o ascenso ó poder dun xeneral, político e home de letras. A que vila e que persoeiro nos referimos?






III. Cada 12 de abril, e ata o 19 do mesmo mes, tiñan lugar en Roma unhas celebracións na honra de certa deusa. Os ritos estaban dominados pola gran alegría dos seus participantes, que conmemoraban o retorno da filla da deusa onda súa nai. Con que nome se coñecían estas festas, e quen eran as divinidades (nai e filla)?

lunes, 4 de marzo de 2013

ROMANAE QVAESTIONES VI (MMXII-MMXIII)

Comeza un novo mes, e con el unha nova oportunidade de engadir 0,33 puntos á nota final do trimestre. Para iso, como sempre, haberá que contestar correctamente ás seguintes tres preguntas. Lembrade: todas elas aluden a algún acontecemento do que se cumpre un cabodano; non esquezades tampouco que aquí se pon a proba a vosa capacidade para calcular datas e deducir datos das pistas que se vos dan.


I. Cada 5 de marzo, desde que o culto de certa deusa se introducira en Roma, os fieles da devandita divinidade dirixíanse en procesión ó porto de Ostia, levando imaxes doutros deuses e unha urna con auga de certo río que, segundo sabemos hoxe, é o máis longo do planeta. Trátase de averiguar o nome da deusa, o do río, e de saber que facían os devotos ó rematar a súa procesión e chegar á beiramar.





II. Hai 1.833 anos morría, ós 58 anos, certo Emperador romano, autor dun libriño en grego que aínda se segue a ler hoxendía. Quen era este Emperador, de que morreu e como se titula o libro?






III. Cada 19 de marzo, os escolares e os artesáns romanos celebraban unhas festas na honra de certa deusa moi vencellada ó seu traballo. Duraban catro días, e era común festexalas en familia, intercambiándose agasallos e invitacións a comer; durante o Imperio, mesmo se ofrecían espectáculos de gladiadores no Coliseo. De que celebración estamos a falar e quen era a deusa homenaxeada?

jueves, 28 de febrero de 2013

Attendite, alumni Secundi Cursus Baccalaureatus!

Estas son as notas do exame que fixemos esta mañá. Como veredes, son cativas; pero diso xa falaremos na seguinte clase:

domingo, 17 de febrero de 2013

Romani Latine Loquebantur (II)-Sub Prezi

Aquí deixo o enlace a unha nova presentación sobre o latín cotián, baseada nesa cómoda ferramenta que é Prezi.

Nesta ocasión achegámonos a varios campos léxicos: o das partes do corpo, o dos alimentos e animais de presencia máis cotiá na vida dos antigos romanos, e tamén o das actividades sexuais.

lunes, 11 de febrero de 2013

Odisea 2013 (II)

Rematou a primeira fase do Concurso Odisea 2013 e dous dos nosos grupos (VENERIS PVPILLAE e PHIL(OCTETIS) DISCIPVLAE) remataron en cuarta posición, ex aequo con varios grupos máis doutros centros, logrando unha puntuación de 76.
Polo tanto, acudirán ó desempate 3 grupos que obtiveron a puntuación máxima (79). O xurado non considerou correcta a resposta a unha das preguntas-pista do preguntón do xoves. Feita a correspondente reclamación pola nosa parte, foi desestimada. Non acabamos de estar de acordo cos argumentos que nos dan, pero acatamos a decisión.Aquí deixo o texto da reclamación:

Os dous grupos respostaron "Suasoriae", cando nas solucións só se admite "Suasorias".
Os dous grupos atoparon a resposta nestas páxinas:
http://www.santiagoapostol.net/latin/educacion_roma.html
http://www.luduslitterarius.net/literatura/oratoria.htm
Efectivamente, na pregunta non se pide que se conteste en latín, pero acontece que nin o Diccionario da Real Academia Española nin ningún diccionario de galego que teñan consultado os rapaces aceptan a palabra "Suasoria" como sustantivo (en todo caso como adxectivo). Polo tanto, técnicamente esa palabra non existe nin en castelán nin en galego, polo que o nome do exercicio que se pide na pregunta só existe en latín; e, dado que a pregunta di "exercicios", cremos que se debe aceptar como válida a resposta "Suasoriae".

Nada máis. Como profesor, estou contento do traballo realizado polos meus alumnos, que teñen demostrado unha vez máis a súa capacidade investigadora, e agardamos ter máis sorte na vindeira edición.

Felicitamos tamén ós tres equipos clasificados para o desempate e desexámoslles sorte, tanto no propio desempate como na fase estatal.
Saudamos tamén á organización e, unha vez máis, facémoslles chegar asemade a nosa noraboa pola iniciativa, un ano máis.

domingo, 3 de febrero de 2013

Odisea 2013


Un ano máis, a Sección Galega da Sociedad Española de Estudios Clásicos (SEEC) organiza o concurso Odisea 2013, no que se poñen a proba os coñecementos dos estudiantes sobre o Mundo Clásico, así como a súa capacidade para navegar de xeito intelixente na rede. O concurso comeza mañá mesmo, ás 9 da mañá, e na súa primeira fase durará catro días.

Desde este blog queremos felicitar ós organizadores por conseguir levar adiante esta boa idea un novo ano, e tamén agradecerlles o seu esforzo

E igualmente, como cada ano, no noso Centro hai alumnos que teñen ilusión por participar. Nesta ocasión inscribíronse os seguintes grupos:

MVSAE HERAE: Sara, Mónica e Lara (1º BAC)
PHIL(OCTETIS) DISCIPVLAE: Adrián, Clara e Martín (1º BAC)
CARIATIDES: Sonia, Iván e Ángela (1º BAC)
VENERIS PVPILLAE: Mª José, Sheila e Nuria (2º BAC)

Moita sorte para todos. Aquí vos deixo o enlace, e MINERVA VOS IVVET!:

http://www.odiseaconcurso.org/ga/

ROMANAE QVAESTIONES V (MMXII-MMXIII)

Como cada mes, desde este blog os alumnos de Latín do IES Fontexería poden aumentar ata nun 0,33 a súa nota final de trimestre respostando correctamente ás preguntas que se formulan a seguir:



I. O 19 de febreiro de hai 1.816 anos suicidábase, atravesándose cunha espada, un militar romano tras ser derrotado nunha batalla por outro que, como el, quería ocupar o trono imperial. Debedes buscar o nome deste suicida, o do seu rival, e tamén con que nome se coñece a batalla na que se enfrontaron.








II. Seguimos con mortes de Emperadores e similares. 115 anos despois do acontecemento anterior, o 26 deste mes, era asasinada certa persoa por orde do seu irmán, con quen compartía o poder imperial. Cómpre averiguar o nome dos dous irmáns, distinguindo entre asasino e asasinado, por suposto.







III. Cada 27 de febreiro celebrábanse en Roma unhas festas na honra dun deus moi belicoso. O acontecemento principal consistía nunha carreira que tiña lugar nun Campo de nome moi relacionado co devandito deus. Que deus era, que animais protagonizaban a carreira e, case me esquezo, como se chamaban esas festas?

lunes, 7 de enero de 2013

ROMANAE QVAESTIONES IV (MMXII-MMXIII)

Comeza un novo ano dentro deste curso (para o que vos desexo o mellor), e tamén un novo mes. E, como é usual, neste blog ofrécese unha nova ocasión para incrementar ata en 0,33 puntos a nota final do trimestre. Para iso, haberá que respostar correctamente a estas tres preguntas, que poñerán a proba a vosa capacidade de investigación na rede.


I. A este mes, o primeiro do ano, chamámoslle XANEIRO. Como de seguro sabedes, o calendario que empregamos foi creado polos romanos, pero non tivo sempre a mesma configuración. Precisamente, XANEIRO non estivo na primeira versión do calendario, senón que foi introducido máis adiante, na mesma época romana. Trátase de averiguar en que ano "debutou" este mes, como se chamaba en latín e por que se lle puxo ese nome.







II. Cada ano, os días 11 e 15 deste mes, celebrábanse en Roma unhas festas na honra de certa deusa relacionada cos nacementos, e tamén das súas dúas irmás.  Un sacerdote debía realizar un sacrificio, pero de carácter diferente ós que recibían as demais divinidades. De que deusas se trataba, que tiña de particular ese sacrificio, e cal foi o motivo de instaurarse esta celebración?





III. O 20 de xaneiro de hai 2.065 anos morría asasinado na Vía Apia un político romano coñecido por ser o xefe dunha banda armada que tiña causado abondos disturbios na vida política da Roma da época. Os seus partidarios recolleron o seu cadáver e, cheos de ira, levárono ó Foro Romano para incineralo, prendéndolle ademais lume a certo edificio moi importante. Quen eran o asasino e o asasinado, e de que edificio se trata?